Ortodonti
Diş sıralamasındaki bozukluklar ve karşıt dişlerle olan ,kapanış bozukluklarını düzelten diş hekimliği alanı ortodonti olarak anılır.Önceleri sadece estetik bir branş gibi algılanan ortodonti bilinç seviyesinin yükselmesiyle şimdi gereklilik bazında hizmet vermektedir.
Ortodontik Sorunların Nedenleri:
Ortodontik bozuklukların nedenleri kalıtımsal ya da sonradan edinilmiş olabilir.
-Ebeveynlerin birinden gelen küçük çene geni, diğerinden gelen büyük diş hacmi ile karşılaştığında, dişler için yeterli yer olmaması sebebiyle çarpık dişlenme görülebilir veya tersi durumunda dişler arasında fazla mesafe bulunması gibi durumlar genetik faktörlere bağlıdır.
-Erken süt dişi çekiminden ötürü komşu dişlerin kayması,yalancı meme ve parmak emme gibi alışkanlığı olan çocukların buna uzun süre devam etmesi gibi faktörler sonradan edinilmiş ortodontik bozukluklara neden olurlar.
-Diş eti hastalıklarına bağlı ortaya çıkan diş düzensizlikleri
-Diş kaybına bağlı olarak çenede diş yerleşiminin bozulması,boşluk bırakan dişin dişlerin arasını açması
-Karışık dişlenme çağı, yani ilkokul dönemi; ağızda hem süt dişlerinin hem de daimi dişlerin bulunduğu dönemdir.Bu dönemde süt dişlerinin zamanından önce veya sonra kaybedilmesi,alttan gele daimi dişe rehberlik edememesi sonucu;çene içinde darlık problemleri oluşabilir.Bu da çarpıklığa neden olur.
-Beslenme Bozuklukları: Yeterli beslenemeyen kişilerde, çene ve yüz yapısında hacimsel küçülme meydana gelecek ve normal hacimdeki dişler küçük çenelerde gerekli yeri bulamayacakları için çapraşıklıklar, rotasyonlar (dönme), hatta gömüklük olguları görülecektir.
-Ağızdan Nefes Alma: Kronik iltihaplar ve benzeri nedenler,uzun süre devam ederse bademcikler aşırı derecede büyüyebilir. Bu durumda solunum yolları daralır ve nefes alma güçlüğü meydana gelir. Bu güçlüğü yenebilmek ve o bölgedeki hava geçiş yolunu genişletebilmek amacıyla çocuk alt çenesini ve buna bağlı olarak dilini öne alma zorunluluğu duyar. Bu durum, uzun süre devam edecek olursa alt çenenin öne doğru konumu yerleşir. Dil ön dişler arasına girer ve dişlerin sürmelerine engel olursa açık kapanış meydana gelir. Hasta burundan nefes alamıyor ise ,üst çenenin büyüme potansiyeli üzerinde negatif etki oluşabilir.
-Parmak Emme: Yeni doğmuş bir bebekte oldukça gelişmiş bir emme mekanizması vardır. Emme içgüdüsü tatmin edilmemiş bir bebek, bu ihtiyacını gidermek için bazı alışkanlıklar edinir. Anne sütü ile 9-18 ay beslenen çocuklarda çoğunlukla bu alışkanlık görülmez.
Yapılan araştırmalar parmak emmenin yaşamın ilk birkaç haftasında açlığa bağlı olarak geliştiğini göstermiştir. Dişlerin sürmeye başladığı dönemde lokal iritasyonlardan doğan ağrı, parmak emme yoluyla giderilebileceğinden bu alışkanlığın dişlenmeye yardımcı olduğu düşünülebilir. Parmak emme yaşla azalır.
Parmak emmenin nedenleri:
Ani olarak anne memesi veya biberondan kesilme
Bebek beslenirken emmesini çok kısa sürede sonlandırmak
Bebeğin beslenmesini uzun aralıklar olacak şekilde değiştirmek
Parmak emme alışkanlığında erken dönemde hiç önlem alınmaz. Bu devrede alışkanlığı önlemek, çocuğun fizyolojisini etkileyeceği için zararlıdır.
Parmak emme alışkanlığının tedavisi için kesin bir yaş söylenemez. Uygun zaman ayarlanması her çocuk için ayrı ayrıdır. Alışkanlığın derecesi, çocuğun geçmişi zaman ayarlanmasını etkiler. Genel olarak parmak emme 3.5 yaşından sonrada devam ediyor ise tedavisine başlanmalıdır.
Bu alışkanlığı sürdüren çocukta, emilen parmağa ve sayısına göre etki alanında bulunan alt ve üst dişlerde yer değiştirmeler ve kapanış düzensizlikleri görülecektir.
-Yalancı Emzik: Fizyolojik özellikleri olan bir emziğin 1.5 yaşına kadar emilmesi zararlı değildir. Hatta çocuğun parmak emme gibi kötü bir alışkanlık edinmesini önleme yönünden yararlıdır.Yalancı emzikler sürekli olarak kullanıldıkları zaman, etki alanları içindeki dokulara uzun süreli anormal etki yapacağı için o bölgelerde düzensizlik ve çeşitli kapanış bozukluklarına neden olmaktadır.
-Yatış Şekli: Yatış şekli, çoğunlukla alt çenenin yatma sırasındaki konumunu belirler. Bu da bize alt çenenin ortalama günde 8 saat hangi konumda olduğu hakkında bilgi verir.
Örneğin yüzü koyun yatan bir çocuk ile sırt üstü yatan bir çocukta alt çenenin konumu farklıdır. Uyurken sürekli aynı tarafa yatıp elini veya yumruğunu yüzü ile yastık arasına koyma alışkanlığı olan kişilerde o tarafta yüz devamlı bir basınç altında bulunacağı için ortodontik problemler çıkabilir.
-Diş sıkma, tırnak yeme, kalem ısırma, dudak ısırma gibi kötü alışkanlıklar.
-Süt dişlerinin erken kaybı.
-Dişeti problemlerine bağlı diş düzensizlikleri.
-Diş kaybına bağlı olarak meydana gelen düzensizlikler.
-20 yaş dişlerinin öndeki dişleri sıkıştırmasına bağlı düzensizlikler.
-Genetik olarak yatkınlık.
-Hormonal düzensizlikler, sistemik hastalıklar.
Tedavide Yaş Sınırı:
Artık hasta kaç yaşında olursa olsun tedavi mümkündür.
Tedavi edilmezse:
-Dişlerin destek dokularında zamanla problemler çıkar
-Çapraşıklık dişlerin yeterli temizliğinin sağlanamamasına neden olur.
Bu da,çürükler,iltihaplar ve hatta kemik erimeleri demektir.
-Dişlerin birbirlerine üzerine basma şekilleri düzgün olmadığından çene eklemlerine gelen basınç daha fazla artar ve eklemlerde deformasyon, ağrı, çıtırtı sesi gibi rahatsızlıklara neden olma ihtimali çok büyüktür.
Ortodontik Tedavide Estetik Kaygılar:
Gelişen teknoloji sayesinde artık diş ve diş tedavilerine de yansımış durumda.Eskiden sadece ağızda :-):-):-):-)l bir görünüm oluşurken şimdi;kullanılan diğer materyallerle bu sorun en aza indirilmiştir.Hatta bazı uygun olgularda,braketler dişin arka yüzeyine yapıştırılarak estetik sorunla hiç karşılaşılmaktadır.
Ama eğer tamamen görünmez bir tedavi isteniyorsa artık bu da mümkündür.Ortodontide ki son gelişmelerden biri olan “invisaling” tekniği ile her yaştan hasta tedavi sürecini çok daha rahat geçirmektedir.
Tedavi sırasında dikkat etmeniz gerekenler
Braketler yiyecek ve bakteri plağının kolayca toplanmasına sebep olurlar. Bu yüzden ağız bakımı büyük önem taşır.
Orta yumuşaklıkta bir fırça kullanmak gerekir. Özel ortodontik fırçaların kullanılması da yararlı olur.
Superfloss diş ipi kullanmak hijyenin tam sağlanması açısından büyük önem taşır.
Ağız hijyeninizi sağlamak için size yardımcı olacak diğer bir yardımcı materyal ise interdental fırçadır.
Ayrıca ağız gargaraları fırça ve diş ipinin yanında yardımcı olarak kullanılabilir, ama unutmayın ki asla fırça ve ipin görevini göremezler.
Elma, havuç gibi sert yiyecekler bıçakla kesilerek yenmelidir. Yoksa braketlerin kırılmasına neden olabilirler.
Özellikle kabuklu ve sert çerezler braketlerin kırılmasına sebep olabileceği için bunların tüketilmesinden kaçınılmalıdır.
Karamel gibi yapışkan yiyecekler braketlere yapışıp hem çürümelere hem de braketlerin kırılmasına neden olabilir. Bu dönemde diş eti sağlığınız açısından rutin kontrolleriniz büyük önem taşımaktadır.
Alıntı
__________________
Sözün kıymetini '' Lal'' olandan,
Ekmeğini kıymetini ''Aç '' olandan,
Aşkın kıymetini ''Hiç'' olandan öğren..
|