Havas Okulu - En uzun sure Bakara değil

Kur'andaki en uzun sure 286 ayetle Bakara Suresi değil,
3 ayetle Kevser Suresi ve 4 ayetle İhlas Sureleridir.

Şunu anlayalım; Kısa bir surede verilen mesaj uzun bir surenin içinde anılmışsa ayrıca bu iki üç cümle neden sure olarak nazil olsun?

"Allah birdir, kimseye ihyiyacı yoktur, doğmamış, doğurmamış, eşi benzeri yoktur" benzeri cümleler Kur'anda yüzlerce yerde değişik stillerde ve misallendirilerek zaten mevcut. "Sana kevseri verdik, namaz kıl, kurban kes, sana kin duyanların çocuğu olmayacak" diye çevrilen bir surenin sözleri ne kadar ilahi olabilir ve insan zekâsını aşmayan bir kurgu ve söylem ilahi olmaktan uzak değil midir?

Allah kendisine rahmet etsin, merhamet etsin ve razı olsun Goethe bundan takriben 250 sene önce Kur'anın en doğru kelimelerle Almanca'ya çevirilmesi için çok emek sarf etti. Zira şu an olduğu gibi o zamanlar da alay eder gibi, dalga geçer gibi Kur'an meallendiriliyordu.

Ve Goethe şöyle diyordu: "Allah'ın sözlerinin sadece yüzde 10'u isabetli kelimelerle dilimize çevrilse okuyan herkes müslüman olur."

Rahmetli Goethe İslamı Bayezid Bistami, Cüneydi Bağdadi, Muhyiddini Arabi, Mevlana Celaleddin Rumi gibi zatların kitaplarını o devirdeki bağnaz, baskıcı ve sansürcü zihniyetin zorlu koşulları altında temin ederek okuyup öğrenmişti. Ve müslüman sufi şairlerin sözlerini ve şiirlerini okumak onun tek zevkiydi.

Bir gün bir Kur'an meali temin etti ve okuduğunda deliye döndü çünkü Kur'anda sufilerin okuyup gördüğü, fark edip anladığı manada bir anlayış ve öğreti yoktu. Kur'anın metni değiştirilmemiş ama manasıyla tümden oynanılmıştı.

Goethe çok çaba sarfetti ve o günün kıt imkanlarıyla iş görecek bir Almanca meal yapılmasını sağladı. Rahmetlinin o günkü en çok satan bir gazeteye verdiği demeç;

"Ey Hâfız! Seninle boy ölçüşmek kimin haddine!" diyerek kendisini öve öve bitiremediğim ve hayran olduğum Hâfız-ı Şirâzî, o muhteşem şiirlerini bu Kur’ân’dan ilhamla kaleme aldı!

Hâfız, Ömer Hayyâm, Senâî ve Attâr gibi daha nice şairler, Kur’ân’ın edebî üstünlüğünden yola çıkarak o güzelim şiirlerini tarihe nakşettiler!

Sizin yaptığınız bu Almanca Kur’ân meali nedir böyle? Nerede onda edebiyat? Nerede onda şairleri coşturacak söyleyiş? Nerede şakıyan ve insanı mest eden kelimeler, ifadeler, cümleler?

Bu Kur’ân, halka sunulmazdan önce Arap şairleri her sene aralarında yarışır ve yüzlerce şiir arasından seçilen yedi şiir Kâbe duvarına altın yaldızlı harflerle asılırmış. Kur’ân sureleri ortaya çıkmaya başladıktan sonra, her yıl yapılan şiir fuarları artık yapılmaz olmuş. Bir daha da Kâbe duvarına hiçbir şairin hiçbir şiiri asılmamış.

Çünkü o dönemin en güçlü şairleri, Kur’ân’ın erişilmez edebî üstünlüğü karşısında şaşırıp kalmış ve onun benzeri bir şey yazamayacaklarını görmüşler. O dev Arap şairlerini susturan ve kendisine hayran bırakan Kur’ân, böyle mi tercüme edilir?

Bu Kur’ân, Almancanın en rafine ifadeleriyle dilimize aktarılmalıydı. Kur’ân’ın Almancasını okuyan kişi ‘Evet, Hâfız gibi şairlere ilham veren Kutsal Kitap, Kur’ân işte budur!’ diyebilmeliydi.

Değerli oryantalistler, sizlere sesleniyorum: Kur’ân’a lâyık bir Almanca meal yapın! Kur’ân’ı en güzel Almancayla, okudukça bizi coşturacak bir Almancayla dilimize aktarın! Benim Hâfız gibi dâhi İslâm şairlerine hayranlığımı yansıtacak bir Kur’ân tercümesi bekliyorum sizden”

Evet konu uzun, başınızı ağırtmiyim. Türkiyedeki ilk Kur'an meali sayılan Elmalılı Hamdi Yazır mealinin orjinal halini piyasada bulmak imkansıza yakın olduğu gibi 13 ayrı yayın evi tarafından sadeleştirilmiş Elmalılı meali diye yayımlanan ve bir çok ayette Hamdi Yazır'ın söylediğinin tersini yazan meale bu ismin verilmesini nasıl iyiye yorabiliriz? Şeytan işini iyi yapıyor!! Neyse...

Kul huvellahu ehad *
Allahus samed *
Lem yelid ve lem yuled *
Ve lem yekun lehu kufuvven ehad *

İhlas Suresi... Mana olarak Kur'anın en uzun suresi... Kelimeler manalandırılırken bir kelime için seçilen karşılık neyse onu o kelimenin geçtiği her yerde aynen kullanmak gerekir değil mi?

Dikkat edin mesela! İhlas suresinin ilk ayeti ile son ayetinde ehad kelimesi geçer ama Türkiye'deki 300 civarında meale bakın hiçbirinde Türkçe'deki aynı kelime kullanılmaz.

Ehad; bir ya da tek olarak çevrilmiştir. Bir ve tek için normalde vahid ya da vahde kelimeleri kullanılır. Biraz kafa yoralım!

Kul: Söyle!
Huve: O
Allah: Allah
Ehad: ??

İlk üç kelime için çeviri: "De ki; Allah O'dur" ya da "De ki; Allahın O'su" şeklindedir. Huve Türkçeye hüviyet yani kimlik kelimesi ile geçmiştir. Mana şöyle de olabilir; "Söyle: Allah'ın kimliği yani Allahın kim olduğu..."

Ehad kelimesi bir ve tek manalarına gelir ama olumlu değil olumsuz cümlede kullanılır. Mesela odada BİR masa var demek için ehad kullanılmaz. Benim BİR kardeşim var demek için ehad kullanılmaz. TEK evim var demek için kullanılmaz. Çünkü bunlar olumlu cümle ve burada vahid kelimesi kullanılır. Eğer olumsuz cümle olsa... Odada bir masadan başka bir ey yok, benin tek kardeşimden başka kardeşim yok, bir evden başka şeyim yok denilecekse ehad kullanılır. Ve bu dilimize "ondan başkasının olmadığı tek" olarak çevirilmez. Bilakis "hiç" diye çevrilir. "Hiç bir şey, hiç kimse"

İhlas Suresinin son ayetindeki "ve lem yekun" olmamıştır, olamaz manasına gelir. "Kufuv" eşit, denk, benzer olarak çevirilmiştir. "Ehad" hiç bir şey, hiç kimse olarak çevirilmektedir. Ve cümlenin olumsuz olması gerekir. Hiç kimse onun dengi olamaz, hiç bir şey onun benzeri olamaz, onun eşi benzeri yoktur... gibi

Bunu anladık. Peki biz ilk cümleyi neden "De ki; o Allah birdir" diye olumlu cümle olarak meallendiriyoruz? Oysa hamd olsun hepimiz Arapçayı ana dilimiz gibi kullanıyoruz.

Huvellah, Allahın hüviyeti yani kimliği, niteliği manasına da geliyor. "Huvellahu ehad"

Bu arada fasih Arapçada İngilizcedeki gibi "vardır ve yoktur" kelimeleri mevcut değildir ve mantıkları "ağaçta bir kedi var" yerine "orada ağaç bir kedi" şeklinde çalışır.

Bir tek o var derken onun için vahid kelimesi uygundur,
Ondan başkası yoktur demek için ehad kelimesi...

Yani ehad kelimesi ilgiliyi birler, gayrisini hiçler. Hah şimdi mana biraz daha oturdu.

Allah'tan başkasının hüviyeti yoktur. Ne'lik, nitelik bir tek Allah'a aittir. Allah odur ki bir tek o vardır. Allah kendisinden başkasının olmadığı tektir. De ki; o olan bir tek Allahtır. O Allah'tan başka hiç bir şey yoktur.

Evet! Biri çok gören tek, hiçi kendisinden az görmez. Zira hiçlik her şeydir ve hiçin teklik ve yalınlığı onu her şey yapar.

Konu çok uzadı. Biraz daha uğraşsak mana oturacak ama bakalım... Bu arada Resulullah Efendimizin en sevdiği suredir, çünkü Efendimiz fakr'ı severdi. Fakr yani yokluk, yoksunluk hiçleşmekti ve bu Hep'in izharıydı.

Her şey ile hiçbir şey bir parkta buluştu ve kollarını birbirinin omuzlarına atarak yan yana oturdu. Birbirlerine bakmadan söyleştiler. Her şey dedi; Buraya gelirken kendisini ben zanneden tutkulu bir adam gördüm.

Ve hiçbir şey dedi; Ben de buraya gelirken yolda kendisini ben zanneden coşkulu bir adam gördüm.

O an karşıdan görkemli bir adam geldi ve ikisini ayırarak aralarına oturdu ve dedi;

Siz hiç kimseyi görmediniz, fakat beni gördünüz ve ben hiçbir şeyi her şeye bağlayan bir ip'im ve sonsuz kere büyük olanı, sonsuz kere küçük olana ulayan bir yol'um.

Dergah Sohbetleri bunu söyleyen adamı tanıdı, güldü ve içinden dedi; Manyak bu adam ya!