Peygamberimiz hz. Muhammedin (sav) isimleri ve isimlerinin anlamları
Kur'an-ı Kerim'deki isimleri:
Ahmet, Emin, Beşir, Burhan, Hatem, Dai, Rauf, Rahim, Rasulu'r-Rahme, Sirac, Münir, Sırat-ı Müstakim, Ta-Ha, Ya-Sin, Ha-Mim, Abd, Urvetü'l-Vüska, Kademü's-Sıdk, Muhammed, Müddesir, Müzzemmil, Mustafa, Mücteba, Nebiyyü'l-Ümmi, Nezir, Nimetullah, Hadi.
Diğer kitap ve sayfalardaki isimleri:
İncil'de; Ahmet, Baraklit, (veya Faraklit), Hanbata, Ruhu'l-Hak, Ruhu'l-Kuds, Sahibü'l-Kadib, Sahibü'n-Naleyn. Tevrat'ta; Ahyed, Bidbid, Dahuk, Mütevekkil, Muhtar. Zebur'da; İklil, Cebbar, Hamyata, Hathat, Kayyim, Mukimü's-Sünne. Diğer peygamberlere indirilen suhufta; Ehunah, Tabtab, Müşeffih, Ecir, Hatem, Mazmaz, Munhaminna'.
Hadislerde belirtilen isimleri:
Ahmet, Ahyed, Emin, İmamü'l Muttakin, Haşir, Habibullah, Rakibül-Burak, Rasulü'r-Rahme, Rasulü'r-Rahe, Rasulu'l-Melahim, Seyyidü'l-Mürselin, Seyyid-i Veled-i Adem, Sabık, Şeff, Şafı', Müşeffa', Sahibü'l-Hatem, Ta-Ha, Zahir, Akıb, Abdullah, Kaidü'l Gurri'l-Muhaccelin, Kuşem, Mahi, Muhammed, Müddessir, Müzzemmil, Muktefi, Mukaffa, Nebiyyü't-Tevbe, Nebiyyü'r-Rahme, Nebiyyü'l-Melhame, Ya-Sin.
Esma-i Hüsna ile ortak olan isimleri:
Evvel, Ahir, Cebbar, Hamid, Hamid, Hak, Habir, Ra'uf, Rahim, Şahid, Şehid, Şekur, Sadık, Azız, Azim, Afüvv, Alim, Fettah, Kuddus, Kavı, Zu-Kuvve, Kerim, Ekrem, Mübeşşir, Mübin, Mahmud, Mümin, Müheymin, Nur, Veli, Mevla, Hadi, Ya-Sin.
Hz. Peygamber'in diğer Peygamber ve Din büyükleriyle ortak olan isimleri:
Yüce Peygamber'in Ahmet, Muhammed, Akıb, Haşir, Mukaffa, Nebiyyü'l-Melhame gibi isimleri yalnızca kendisine hastır. Ancak Rasulullah, Nebiyyullah, Abdullah, Şahid, Mübeşşir, Nezir, Nebiyyü'r-Rahme, Nebiyyü't-Tevbe gibi isimleri diğer (bilgi yelpazesi.net) peygamberlere de verilmiştir. Bu arada Hz. Adem'in Safıyyullah, Hz. İbrahim'in Halilullah, Hz. Musa'nın Kelimullah, Hz. İsa'nın Ruhu'l-Kuds, Hz. Ali'nin Murteza ve Mücteba, İmam Gazzali'nin Hüccetü'l-İslam isimleri aynı zamanda Hz. Peygamber'in de ismidir.
Yalnızca Hz. Peygamber için kullanılan tabirler:
Dini ve edebi metinlerde geçen Fahri Kainat, Fahri Adem, Mefhar-ı Alem, Ebü'l-Müminin, Hayru'l-Mürselin, Kan-ı Şefaat, Mahbub-ı Hak, Muin-i Beşer, Rasulü's-Sakaleyn, Seyyidü's-Sadat, Seyyidü'l-Mürselin, Sultanı Enbiya gibi terkipler doğrudan Hz. Peygamber'e işaret eden tabirlerdir. Bu sebeple kültürümüzde ve edebiyatımızda Yüce Peygamber için kullanılan bu tabirlerin, sıfat manası dikkate alınmadan birer özel isim olarak telakki edilmeleri ve imlada da büyük harflerle yazılmasının daha doğru olacağı kanaatindeyiz.
Hz. Peygamber'in edebi mahiyetteki isimleri:
Edebi metinlerde, özellikle naatlarda Hz. Peygamber için sultan, ay, güneş, deniz, inci, gül, bülbül, servi, çerağ, tabip gibi motifler ele alınırken; bu teşbih ve istiarelere bağlı terkipler çoğu zaman birer isim olarak kullanılmıştır. Bunlardan bazıları: Meh-i Burc-i Fezayil, Bedr-i Düca, Mah-ı Münir, Sadr-ı Bedr-i Kainat, Ayine-i Ezel, Mir'at-ı Huda, Cevheri Zat, Dürre-i Beyza, Dürr-i Yetim, Şems-i Kevneyn, Şems-i Sübhan, Afitab-ı Evc-i Din, Neyyir-i A'zam, Sehab-ı Rahmet, tabip-i Mariz-i İsyan, Menba-ı Ab-ı Hayat, Nizamü'l-Alemin, Ruh-i-A'zam, Ser-Çeşme-i Kerem, Serv-i Bostanı Din, Şahenşah-ı Asfiya, Ukde-Güşa gibi.
Hz. Peygamber'in isimleriyle ilgili bütün bu tasniflerin dışında:
O'nun değişik zaman, mekan ve topluluklara göre aldığı adlar da ayrı bir kategori teşkil eder. Buna göre Hz. Peygamber'e; Ahmet isminin dünyaya gelmeden önce, MUHAMMED MUSTAFA’NIN hayatta iken, Mahmud adının da kendisinden sonra verildiği konu edilir.
Ayrica Ka'bu'l-Ahbar'dan nakledilen bilgilere göre Hz. Peygamber:
"ehl-i cennet meyanında ABDÜ'L-KERİM, ehli berzah indinde ABDÜ'L-CEBBAR, melaike-i arş lisanında ABDÜ'L-HAMİD, şair fıriştegan beyninde ABDÜ'L-MECİD, peygamberan arasında ABDÜ'L-VEHHAB, cinniyan içinde ABDÜ'R-RAHİM, şeyatinde ABDÜ'L-KAHHAR, cibalde ABDÜ'L-HALLAK, bahrde ABDÜ'L-KADİR, balıklarda ABDÜ'L-KUDDUS, haşeratta ABDÜ'L-MUGİS, vahşilerde ABDÜ'R-REZZAK, siba yani yırtıcı hayvanlarda ABDÜ'S-SELAM, dört ayaklı hayvanlar indinde ABDÜ'L-MÜ'MİN, kuşlar indinde ABDÜ'L-GAFFAR" isimleriyle bilinmektedir.
Abdullah: Allah (cc)' ın kulu
Abid: Kulluk eden, ibadet eden
Adil: Adaletli
Ahmet: En çok övülmiş, sevilmiş
Ahsen: En güzel
Ali: Çok yüce
Alim: Bilgin, bilen
Allame: Çok bilen
Amil: İşleyici, iş ve aksiyon sahibi
Aziz: Çok yüce, çok şerefli olan
Beşir: Müjdeleyici
Burhan: Sağlam delil
Cebbar: Kahredici, galip
Cevad: Cömert
Ecved: En iyi, en cömert
Ekrem: En şerefli
Emin: Doğru ve güvenilir kimse
Fadlullah: Allah-ü Tealanın ihsanı, fazlına ulaşan
Faruk: Hakkı ve batılı ayıran
Fettah: Yoldaki engelleri kaldıran
Galip: Hakim ve üstün olan
Gani: Zengin
Habib: Sevgili, çok sevilen
Hadi: Doğru yola götüren
Hafız: Muhafaza edici
Halil: Dost
Halim: Yumuşak huylu
Halis: saf, temiz
Hamid: Hamd edici, övücü
Hammad: Çok hamdeden
Hanif: Hakikate sımsıkı sarılan
Kamer: Ay
Kayyim: Görüp, gözeten
Kerim: Çok cömert, çok şerefli
Macid: Yüce ve şerefli
Mahmud: Övülen
Mansur: Zafere kavuşturulmuş
Masum: Suçsuz, günahsız
Medeni: Şehirli, bilgilive görgülü
Mehdi: Hidayet eden, doğru yola erdiren
Mekki: Mekkeli
Merhum: Rahmetle bezenmiş
Mes'ud: Mutlu
Metin: Çok sağlam ve güçlü
Muallim: Öğretici
Mukteda: Peşinden gidilen
Mübarek: Uğurlu, hayırlı, bereketli
Mücteba: Seçilmiş
Mükerrem: Şerefli, yüce
Müktefi: İktifa eden, yetinen
Münir: Nurlandıran, aydınlatan
Mürsel: Elçilikle görevlendirilmiş
Mürteza: Beğenilmiş, seçilmiş
Muslih: Islah edeci, düzene koyucu
Mustafa: Çok arınmış
Müstakim: Doğru yolda olan
Muti: Hakka itaat eden
Mu'ti: Veren ihsan eden
Muzaffer: Zafer kazanan, üstün olan
Müşavir: Kendisine danışılan
Naki: Çok temiz (bilgi yelpazesi.net)
Nakib: Halkın iyisi, kavmin en seçkini
Nasih: Öğüt veren
Natık: Konuşan, nutuk veren
Nebi: Peygamber
Neciyullah: Allah' ın sırdaşı
Necm(i): Yıldız
Nesib: Asil, temiz soydan gelen
Nezir: Uyarıcı, korkutucu
Nimet: İyilik, dirlik ve mutluluk
Nur: Işık, aydınlık
Rafi: Yükselten
Ragıb: Rağbet eden, isteyen
Rahim: Mü'minleri çok seven
Razi: Kabul eden, hoşnut olan
Resul: Elçi
Reşid: akıllı, olgun, iyi yola götürücü
Said: Mutlu
Sabir: Sabreden, güçlüklere dayanan
Sadullah: Allah' ın mübarek kulu
Sadık: Doğru olan, gerçekci
Saffet: Arınmış, seçkin kişi
Sahib: Malik, arkadaş, sohbet edici
Salih: iyi ve güzel huylu
Selam: Noksan ve ayıptan emin olan
Seyfullah: Allah' ın kilıcı
Seyyid: Efendi
Şafi: Şefaat edici
Şakir: Şükredici
Taha: Kur'an-ı Kerim' deki ismi
Tahir: Çok temiz
Taki: Haramlardan kaçınan
Tayyib: Helal, temiz, güzel, hoş
Vafi: Sözünde duran, sözünün eri
Vaiz: Nasihat eden
Vasıl: Kulu Rabb'ine ulaştıran
Yasin: Kur'an-ı Kerim' deki ismi, gerçek insan, insan-ı kamil
Zahid: Masivadan yüz çeviren
Zakir: Allah' ı çok anan
Mevahib-i Ledünniye
|